Elfstedenstad Harlingen is een stad waar regelmatig aan voorbijgegaan wordt. Op weg naar een van de Waddeneilanden of op doortocht tijdens het fietsen, varen, rijden of schaatsen van de Elfstedentocht. Zo jammer, dit historische stadje verdient je aandacht en is een verrassende tip voor een stedentrip.
Harlingen, stad aan zee
Harlingen is zoveel meer dan ‘de boot naar de Waddeneilanden’. Het is de enige zeehavenstad van Friesland, met een rijke maritieme geschiedenis. Harlingen is een van de oudste steden van Nederland: de stad kreeg al in 1234 stadsrechten. Wanneer je een stadswandeling maakt, zie je de geschiedenis terug in het straatbeeld. Monumentale pakhuizen staan aan de rand van levendige binnenhavens, statige gevels bepalen het beeld in de historische stad. Los van de historie ligt de stad ook op een bijzondere locatie, aan UNESCO Werelderfgoed de Waddenzee. Met de grootste Bruine Vloot van Nederland, zichtbaar in de haven, meer dan genoeg redenen om naar Harlingen te gaan. Tel daarbij de mogelijkheid voor een dagje naar de eilanden, op ontdekkingstocht langs de Waddenkust, even naar Leeuwarden en op 15 minuten rijden nog een UNESCO Werelderfgoed, namelijk het planetarium in Franeker, en je weet dat Harlingen meer dan goed zit. Plan een meerdaags bezoek aan Harlingen en bezoek niet alleen de stad, ook het wad; een gouden combinatie!
Dit is leuk om te doen/bezoeken in Harlingen
Wil je Harlingen goed leren kennen, maak een stadswandeling. Bij voorkeur met een gids die je veel kan vertellen over de historie en over de monumenten die je onderweg tegenkomt. Harlingen heeft meer dan 600 monumenten, wist je dat dat de hoogste monumentdichtheid per inwoner van Nederland is? Op je wandeling kom je door de wijk Zoutsloot, bekend van de zouthandel uit de 16e eeuw. De oude pandjes in de wijk zijn prachtig gerestaureerd.
Ga je liever zelf op pad in de stad, deze wandelroutes laten je het mooiste van Harlingen zien:
- Ontdek Harlingen met de augmented reality wandelroute (5,1 km, online) uit de MeAR Fryslân app. Onderweg beluister je verhalen over bijzondere plekken. Tip: download de route voor vertrek en neem oordopjes en een powerbank mee.
- Fontein ‘De Walvis’ is een verwijzing naar de walvisvangst van vroeger, maar vraagt ook aandacht voor de walvissen die steeds vaker in ondiepe wateren stranden. Je komt er langs met de wandelroute 11 fountains: Harlingen (5,4 km, online). Zonnepont ‘De Jonge Seun’ brengt je heel dichtbij!
- De Rondwandeling Harlingen (5,5 km, online) volgt een stukje van het Elfstedenpad, een wandelroute langs de Friese Elfsteden. Je maakt een rondje door de mooiste straatjes en steegjes van de oude binnenstad.
- De route Muurschilderingen (2,3 km, online) laat je heel anders naar de stad kijken. Rond 1900 begonnen winkeliers hun waren aan te prijzen via geschilderde muurreclames. In Harlingen zijn er 21 in ere hersteld – je spot de vlotte kapper en de Pruisische emigrant.
Deze plekjes wil je ook zeker zien:
- De haven van Harlingen bepaalt voor een groot deel het stadsgezicht en de sfeer in de stad. Maak een wandeling over de Zuiderpier (lekker uitwaaien!) die de Willemshaven en het strand van elkaar scheiden. Vanaf de pier heb je prachtig zicht op de Waddenzee, op de vertrekkende boten en op de haven. Bewonder de Bruine Vloot, wandel door tot aan de brievenbus waar je je ‘Gedachten aan Zee’ kunt posten en kijk neer op de Potvis, de fontein is onderdeel van het 11Fountains kunstproject en staat symbool voor de maritieme geschiedenis van Harlingen.
- Maak een rondje met het pontje! In de Willemshaven vaart het Zonnepontje waarop je voor een paar euro kunt meevaren. Op- en afstappen kan op meerdere plekjes aan de haven waar de vlag wappert. De schippers vertellen je graag alle ins en outs over de schepen en de haven.
- Neem een kijkje bij het expeditieschip van Willem Barentsz, één van de bekendste zeevaarders uit de zestiende eeuw. Willem Barentsz probeerde een nieuwe zeeroute naar China te vinden via het noorden, maar zijn schip kwam vast te zitten in het ijs bij Nova Zembla. Zijn expeditieschip ‘De Witte Swaen’ is met behulp van vrijwilligers zo goed mogelijk nagemaakt en is te bewonderen in de Willemshaven of in de Noorderhaven voor het Stadhuis.
- Naast een maritieme stad is Harlingen een creatieve stad. Muurschilderingen, kleine galeries, de nieuwe cultuurloods DOK 5… ontdek deze kunstwerken in de openbare ruimte: Kunst in Harlingen.
Conceptstores, restaurants en bijzondere plekjes in Harlingen
Tijdens je stadswandeling zie je het al, Harlingen heeft mooie winkels, goede restaurants en adressen voor een kopje koffie. Onze favoriete plekjes in de stad op een rij gezet:
Tip 1: Atelier Swoop
Een fijne conceptstore met Scandinavische interieur-en lifestyle producten, maar ook duurzaam wolgaren. Blijf meteen gezellig hangen voor een ‘Fika’-een momentje voor jezelf dat in Zweden groot goed is, even tijd voor een goede kop koffie met een heerlijk huisgemaakt taartje. Alle taarten worden gebakken bij Geertje in de keuken. Kies voor de binnentuin of strijk neer tussen de bloemen in de achtertuin. – Grote Bredeplaats 9 in Harlingen.
Tip 2: Culinair genieten bij ‘t Havenmantsje
Dit restaurant is een leuke plek om uitgebreid te dineren met zicht op de haven (Havenplein 1).Wil je iets bijzonders, reserveer dan de Chef’s Table of een kookworkshop!
Tip 3: Bij Jasmijn
Restaurant & Brasserie de Jasmijn is een lekker fris adresje in een mooi oud pand aan een gezellig plein (Grote Bredeplaats 15). Lunch en diner worden met veel aandacht en liefde bereid uit de lekkerste streekproducten.
Tip 4: Favoriet Eetcafé Nooitgedacht
Je vindt dit heerlijke plekje in een van de oudste pakhuizen van Harlingen, uit 1647 (Grote Bredeplaats 35). Ze werken hier nauw samen met de boeren van de Hoarne streek, tussen Harlingen en Waddenzee. Met een prachtig terras! Een favoriet, ook voor het mooie interieur.
Tip 5: Fries biertje?
Het Brouwdok ligt net even buitendijks, in een stoere voormalige houtloods (Nieuwe Willemskade 8). Leuk voor een rondleiding! Iets eten kan ook, een broodje gemaakt van bierbostel bijvoorbeeld. Jonas Harlingen hier pal naast is een leuk plekje als je wat uitgebreider wilt lunchen of dineren (Nieuwe Willemskade 9). Natuurlijk staan er ook biertjes van de buren op de kaart!
Harlingen, leuk in elk seizoen!
Het leuke van een stedentrip naar Harlingen? De stad heeft in elk seizoen iets te bieden. In de zomer geniet je van terrasjes in het historische centrum en aan de Waddenzee, van suppen, kanoën, een bootje huren of een bezoek aan het Harlinger strand en Balklandpark. In de herfst wanneer het stevig waait, is het heerlijk uitwaaien aan de waterkant langs de Waddenzee en daarna opwarmen bij de gezellige horeca in de binnenstad. Is het een dag slecht weer in de herfst en winter, loop dan binnen bij Cultuurloods DOK 5 (een voormalige houtloods met containers en expositieruimtes vol kunst en creativiteit), Gemeentemuseum het Hannemahuis (stap in een tijdmachine en ontdek de geschiedenis van de havenstad), de Harlinger Aardewerk & Tegelfabriek (met wereldwijde naamsbekendheid) en de verschillende ateliers en galeries. Wordt het écht winter, dan barst de Elfstedenkoorts los. En daar wil je bij zijn! Dan is het één groot feest op en aan het (bevroren) water. In de lente wanneer de natuur langzaam ontwaakt, dan ontwaakt ook de haven weer. Ruik de lente in de (zee)lucht, doe energie op tijdens een ochtend wadlopen, zie hoe bootjes terugkeren in het water en maak een stadswandeling door de stad waar het frisse groen weer kleur geeft aan de straten.
Bezoek de Wadden en/of de Waddeneilanden vanuit Harlingen
Met je verblijf aan de rand van de Waddenzee mag een excursie naar de Wadden eigenlijk niet ontbreken. Niet voor niets is de Waddenzee benoemd tot werelderfgoed van UNESCO. Het is het grootste getijdengebied ter wereld. Ga een dagje mee zeilen met de Bruine Vloot, laat je droogvallen tijdens eb, boek een rondvaart, ga zeehonden spotten of wadlopen. Of ga wadlopen met Avontuurlijk Wadlopen. Ze organiseren kleinschalige wadlooptochten met een privé gids, in sportieve groepen tot maximaal 12 personen zodat je langere afstanden tot wel 20 km kunt afleggen. Ontdek de rustige en uitgestrekte delen van het wad op een zwerftocht (Frjentsjerterein 17, Sexbierum). Denk ook eens na over een bezoek aan de Waddenzee in de nacht. De Waddenzee is een van de donkerste plekken van Nederland. De duisternis draagt bij aan een unieke natuurbeleving: bij heldere hemel zie je in Friesland zeventig keer zoveel sterren als in de Randstad!
Daarnaast is Harlingen het vertrekpunt voor de boot naar de Waddeneilanden Vlieland en Terschelling. Reserveer de boot en ga een dagje wandelen op Vlieland of fietsen op Terschelling.
Wat is er te doen in Noardwest-Fryslân?
Een dagje uit of een nachtje weg naar Harlingen is een goed idee. Plan je bezoek gerust langer! Hoewel de regio Noordwest-Friesland minder bekend is dan het gebied van de Friese meren, is er veel te ontdekken. Het ‘lege noorden’ van Friesland kenmerkt zich door weidsheid, rust en ruimte en door oneindige vergezichten, verstilde dorpen, donkere nachten… Proef de smaak van de Wadden in een van de restaurants en ontdek de charmante theetuinen die makkelijk met elkaar te combineren zijn tot een mooie fietstocht. De Boeren Streekproducten route is er eentje om te onthouden. Je fietst 66 kilometer langs boerderijen, akkers, weilanden, dijken en dorpjes, langs boerderijwinkels, delicatessenzaken en restaurants. Ook de Elfsteden stadjes Franeker en Leeuwarden liggen dichtbij Harlingen. Bezoek ze vanuit de enige Friese zeehavenstad.
Een paar tips die je niet wilt missen als je in de buurt bent:
- Strandpaviljoen ’t Zilt, even ten zuiden van de stad, haalt de sfeer van de Wadden naar de stad (Westerzeedijk 2). ’s Zomers kijk je uit over de kitesurfers, ’s winters kruip je lekker knus bij de open haard.
- Franeker voelt als een dorp, maar het is toch echt een stad, een Elfstedenstad! Doordat het zo klein is gebleven werd het historische centrum prachtig behouden. Aan de vroegere universiteit studeerden grote namen als de Franse filosoof Descartes. Je loopt hier in beroemde voetsporen! Het Eise Eisinga planetarium, werelderfgoed van UNESCO, mag je echt niet overslaan als je in de buurt bent. Hier vind je het oudste werkende planetarium ter wereld, uit 1781.
- De wandeling Friesland Buitendijks (8,7 km, knooppunten) neemt je mee naar Noarderleech, een van de grootste kwelders van Europa. Jaarlijks komen hier wel een miljoen vogels voedsel zoeken en uitrusten. Bij het (onbemande) Kweldercentrum Noarderleech leer je alles over de kwelders (Noorderleeg 5a, Hallum). Wil je echt even een kijkje nemen buitendijks, volg dan hiervandaan de Wandelroute Noarderleech (5,6km, geel). Start: Monnikebildtdijk,Oude Bildtzijl.
- De pelgrimstocht naar Santiago de Compostella begint in het noorden van Friesland. Ietsje te lang? Loop een van de kortere routes als je toe bent aan bezinning – religieus of niet. Het Jabikspaad start in Sint Jabik. Kies voor de oostelijke variant via Leeuwarden of een westelijke route langs Franeker. Ze komen samen in het dorpje Jirnsum, om door te trekken naar het Overijsselse Hasselt.
Ontdek ook deze leuke theetuinen vanuit Harlingen:
- Farsk is Fries voor vers en vernieuwend: precies waar deze eeuwenoude boerderij (leasterdyk 2, Britswert ) voor staat. Farsk Britswert biedt een unieke beleving rond gezonde voeding, gecombineerd met een hippe lifestyle-winkel in de schuur. De winkel grenst aan de koffiebar en theetuin. Lekker eten in de meest pure vorm: vers, seizoensgebonden en het liefst lokaal.
- Een bos, een boomgaard en een bonte bloementuin rondom de stelpboerderij: in de natuurtuin van Theetuin Peins (Schalsumerweg 2, Peins) geniet je van de rust terwijl vogels, vlinders en insecten hun gangetje gaan. Op een van de terrassen of in het theehuis geniet je van koffie of thee met appelgebak, ijs of biologisch appelsap.
- Theetuin Slappeterp is een heerlijk plekje met de tuinkas erbij (Kleasterdyk 12-A, Slappeterp). Een echte Engelse ‘tea garden’, waar je op het gras zit tussen de rozen en fruitbomen. Top voor huisgemaakte taart, maar een borrelplank serveren ze ook.
- De IJstuin is een leuke ijssalon, theetuin en chocolatier in één (Ljouwertertrekwei 38,Dronryp). Het ijs wordt hier vers gemaakt, je smult ervan aan de picknicktafels in de tuin. Proef de zelfgemaakte chocoladetruffels en knip verse munt voor in de thee!
Handig om te weten voor je bezoek aan Harlingen
Zin gekregen om Harlingen (en omgeving) te gaan ontdekken? Nog een paar handige tips voor je op een rij:
- De stad is goed bereikbaar per openbaar vervoer. De trein stopt in de haven van Harlingen, op loopafstand van het centrum van de stad en de veerterminal.
- Kom je met de auto naar Harlingen? Bekijk de mogelijkheden om te parkeren.
- Ik probeerde je al te overtuigen om te blijven slapen in Harlingen. Met zoveel leuke tips, de ligging aan de Waddenzee en de Waddeneilanden zo dichtbij is het een goed idee om een paar dagen Harlingen te plannen. Harlingen heeft twee wel heel bijzondere plekjes om te overnachten: Slapen in een Trechter en de Vuurtoren van Harlingen. Neem ook zeker een kijkje bij de andere overnachtingsmogelijkheden in de stad en op het water.
- Neem voor je bezoek aan Harlingen een kijkje in de evenementenkalender. Er is zoveel leuks te zien, doen en beleven. Van Visserijdagen Harlingen en The Tall Ships Races Harlingen tot kleinschalige tentoonstellingen en exposities, wandelingen met een gids en een foodfestival.