De Zweedse regio Dalarna is een walhalla voor liefhebbers van cultuur. Ambachten worden er nog van generatie op generatie overgedragen en zijn daarmee springlevend. Of het nu gaat om het lekkerste knäckebröd, ontwerpen voor meubels en stoffen of het handbeschilderen van de beroemde houten Dalapaardjes. Zet deze 5 cultuurrijke uitstapjes in ieder geval op je bucketlist als je naar Dalarna gaat.
Tip 1. Ambachtelijk knäckebröd
Noem één Zweeds woord dat iedereen kent. Knäckebröd! De brosse crackers zijn verweven met de cultuurhistorie van het land. In Stora Skedvi vind je de laatste ambachtelijke fabriek van het land: Skedvi Bröd. In de werkplaats zie je hoe het deeg met de hand wordt gekneed, gevormd en gebakken in houtovens. 2000 per dag! Je ontdekt er waarom elk brood een gat in het midden heeft. En dat de Zweden het voortbestaan van het brood mede te danken hebben aan Benny van Abba. Hij groeide op met Vika Bröd, zoals het Skedvi Bröd toen nog heette. Toen die fabriek dreigde te verdwijnen door concurrentiedruk, kwam hij samen met een aantal andere prominente Zweden in actie.
In het naastgelegen restaurant kun je proeven. Maar mis hier ook vooral de lunch niet want dit is een feestje. Je eet er tussen de bungelende knäckebröden óf buiten in een mooie, industriële sfeer. Naast de bakkerij is een foodhall ingericht met de lekkerste streekproducten. Op het plein ervoor vind je, in het seizoen, een markt met tientallen kraampjes, allemaal gerelateerd aan koken, buitenleven en genieten.
Skedvi Bröd – Landsvägen 38, Stora Skedvi
Tip 2. Folkloristisch design
Cultuurhistorie en nieuw design gaan hand in hand in Dalarna. Een mooi voorbeeld is Jobs Handtryck in Leksand. Hier, pal aan het mooie Siljan meer, drukken ze sinds 1944 de kleurrijkste folkloristische patronen op linnen en katoen. Met de hand en op banen van dertig meter lang. Elk onderdeel van een patroon, hoe klein ook, wordt er apart met behulp van sjablonen aangebracht. Een tijdrovend proces, wat direct de beperkte oplage van 13000 meter per jaar verklaart. De makers kunnen putten uit zo’n tachtig ontwerpen. Opvallend genoeg dateren deze nagenoeg allemaal van decennia geleden. Veel Zweden, ook de twintigers en dertigers, zijn dol op deze tijdloze dessins van onder meer rabarber, vlierbloesems en tulpen. In de winkel kun je de stoffen per meter kopen. Ook zijn er tassen, portemonnees, dienbladen en notitieboekjes mee bedrukt.
Jobs Handtryck – Vastanvik Jobsbacken 4, Leksand
Tip 3: Fika bij Hjort Olars Café
Dat de Zweden meesterbakkers zijn, wist je misschien al. Zelfs in de kleinste dorpjes vind je altijd wel ergens een bakkertje, theetuin of koffiecafeetje voor een onvervalste ‘Fika’. Naast de koffie serveren ze hier de lekkerste homemade taartjes, cakes en koekjes. Zo vind je in het mooie ‘Dala’ dorpje Dala-Floda het Hjort Olars Café. Deze theetuin ligt aan de overkant van een bijzondere, faluröde houten hangbrug, een van de laatste van Zweden. Samen met haar man en dochters bakt Eva-Karin Lind hier de sterren van de hemel. Dat de baksels van dit tuincafé op patisserieniveau liggen, komt mede door dochter Amanda. Zij volgde de opleiding tot patissier in Engeland en bracht tijdens de eerste coronalockdown de fijne kneepjes thuis over. Je kunt er kiezen uit klassiekers als ‘kladdkaka’ (chocoladetaart), ‘prinsessbakelse’ (slagroom met groen marsepein) en ‘rabarberpaj’. Liever hartig? Ze bakken hier altijd twee verschillende soorten brood voor een sandwich met kaas of vlees.
Hjort Olars Café – Hagvägen 60, Dala-Floda
Tip 4: Carl Larsson Museum
Het dorpje Sundborn in Dalarna is beroemd geworden dankzij kunstenaar Carl Larsson en zijn vrouw Karin. Het echtpaar dat hier het rode huis Lilla Hyttnäs bewoonde, is bepalend geweest voor de nationale interieurgeschiedenis. De kleuren, bloemrijke patronen, meubels en stoffen die ze zelf ontwierpen, inspireren ontwerpers tot op de dag van vandaag. “Ieder jaar komen er weer mensen van Ikea om inspiratie op te doen”, bevestigt een gids van het museum Carl Larsson-gården. Zo stond een van de houten stoelen die Carl zelf timmerde zelfs model voor een ontwerp. Net als de grote kussens die Karin borduurde met bloemen. Een rondleiding door het museum is indrukwekkend. Niet in de laatste plaats door het ontroerende levensverhaal van de twee kunstenaars. De liefde die ze voor elkaar voelden spat hier letterlijk en figuurlijk van de wanden. Voor interieurliefhebbers is een bezoekje aan dit kleurrijke museum echt een aanrader. Helaas mag je binnen geen foto’s maken, maar er is een leuke museumshop met aandenkens voor thuis.
Carl Larsson-gården – Carl Larssons väg 12, Sundborn
(Credits foto’s interieur: Carl Larsson)
Tip 5: Naar het Siljan meer
Als je de 600 meter lange pier in Rättvik afloopt over het kabbelende water van het Siljan meer, waan je je aan zee. Toch bestaat deze blauwe parel in het hart van Dalarna uit zoet water. De houten Långbryggan werd vroeger gebruikt als aanlegplaats voor de S/S Rättvik, een veerboot. Tegenwoordig kun je hier een luxe rondvaartboot pakken die je naar bekende Siljan stadjes als Mora en Leksand vaart. Maar als je de oevers van het Siljan meer volgt, kom je vanzelf ook enkele must-do’s tegen. Een van de mooiste dorpjes hier is Tällberg. De Deense sprookjesschrijver Hans Christian Andersen was verliefd op de houten huisjes hier en deed er ongetwijfeld inspiratie op. Tuin- en kunstliefhebbers mogen een bezoekje aan Hildasholm niet overslaan. Het interieur van dit statige witgepleisterde landhuis geeft een mooi beeld van het leven van gegoede families rond 1900. De stijltuinen rondom worden met liefde onderhouden. In Nusnäs vind je het atelier van Nils Olsson, waar sinds 1928 de beroemde Dalapaardjes worden gemaakt. In de werkplaats zie je hoe ze, van mini tot maxi, worden uitgezaagd, geschuurd en beschilderd. Leuk detail: elke regio in Zweden heeft zijn eigen paardje, kleuren en patronen.
Meer inspiratie opdoen over Dalarna?
- Kijk dan op de website van Visit Dalarna.
- Tips voor uitstapjes en restaurants vind je ook in dit artikel over vijf bijzondere vakantiehuizen en B&B’s in Dalarna.
- Lees hier al onze tips voor Zweden.