Van het bosrijke zuiden met talloze meren tot de grillige kustlijn met duizenden eilanden en het licht glooiende noorden: elke regio binnen de provincie Småland heeft unieke kenmerken en hoogtepunten. In dit artikel neem ik je mee langs de bijzondere plekjes in het noorden van Småland.
Tip 1. Bezoek snoepje Gränna
Zoetekauwen opgelet: Gränna is een snoepparadijs, de bakermat van de polkagris, rood-witte zuurstokken. Ook als je niet van snoepen houdt: Gränna als plaats is een snoepje met de pastelkleurige huizen en rood-witte luifels. Het dorpje werd ‘groot’ in de tijd dat inwoonster Amalia Eriksson op jonge leeftijd weduwe werd. Om haar gezin te kunnen onderhouden, vroeg ze de burgermeester om toestemming om snoepjes te gaan maken en verkopen. Haar bedrijf werd al snel succesvol en tot op heden staat Gränna bekend om de polkagris: vrolijke rood-witte wandelstokken en snoepkussentjes met pepermuntsmaak. De hoofdstraat van Gränna bestaat voornamelijk uit polkagris winkels, waar je bij verschillende zaken ook het maken van de snoepjes kunt zien. Nog altijd handwerk. En warm te proeven!
Blijf slapen bij het Grenna Hotel, een boutique hotel in een zijstraat van de hoofdstraat. De (nieuwe) eigenaren zijn bijzonder gastvrij en hebben de kamers onlangs gerenoveerd. Warme kleuren en stoffen, bijzonder behang, knusse zithoekjes; het hotel voelt als thuis. Verwen jezelf met een verblijf in de Greta Garbo suite, met uitzicht op het Vättern meer en Visingsö. En reserveer een tafel in het restaurant. De chefkok (mede-eigenaar) is zeer getalenteerd en haalde de finale van de prestigieuze kookwedstrijd voor chef-koks van Zweden. Hij kookt pas sinds enkele jaren, ontdekt en leert alles zelf en zijn smaken op je bord zijn een culinair feest!
Grenna Hotel – Ribbagårdsgränd 11, Gränna,
Tip 2. Rudenstams Gårdskafe & butik
Wanneer je van de kust van Småland richting Lake Vättern rijdt, maken de bossen langzaam plaats voor licht glooiende heuvels met kilometers boomgaarden. Fruitbomen bepalen hier het decor. Op de heuvels in Gisebo, net buiten Huskvarna, ligt Rudenstam. Een fruitbedrijf waar al sinds ’40 appels en bessen geteeld worden, verwerkt tot fris puur appelsap en zalig bessensap. In menig restaurant en café staan de vruchtensappen van Rudenstam op de kaart. Probeer de sprankelende witte bessendrank, de appelcider of het pure appelsap.
Je kunt bij Rudenstam op bezoek, een kijkje nemen in het bedrijf en in het Gårdskafe (of in de boomgaard) een plekje zoeken voor een sapje, fika of lunch. De mooie landwinkel is een plaatje! Niet alleen sap en producten van eigen teelt worden hier verkocht, ook streekproducten, groente en fruit, servies, tafellinnen… Te veel moois en lekkers!
Rudenstam – Rudu 50, Huskvarna
Tip 3. Woon- en lifestyle winkel Grafitgrå
Wanneer je van Scandinavisch design houdt, dan moet je echt even gaan kijken bij de woon- en lifestyle winkel Grafitgrå, in Kaxholmen ten noorden van Jönköping. Grafitgrå betekent grafiet grijs, de hoofdkleur van de meubels en accessoires in de interieurwinkel, het café en de modewinkel. De belangrijkste materialen zijn beton, staal en vilt; eenvoudig en stijlvol design. Het doel van het merk: binnen en buiten meer beleving brengen. Veel van de accessoires en meubels zijn gemaakt naar eigen ontwerp van de oprichters Elin Ginal en Evelina Rudenstam en in eigen beheer en fabriek geproduceerd.
Het bijbehorende café is al even mooi en stijlvol ingericht als de winkel. Een lust voor het oog. Inspiratie gegarandeerd.
Grafitgrå – Vistakullevägen 1, Huskvarna
Tip 4. Ontbijt bij Åsens By
Zet Åsens By op je lijstje wanneer je op zoek bent naar een authentieke Zweedse ervaring. Het ontbijt bij dit culturele erfgoed was voor ons een van de mooiste momenten van de reis door het noorden van Småland.
Åsens By is het eerste culturele reservaat in Zweden. Een boerderij die nog in oorspronkelijke staat is en nu gerund wordt door vrijwilligers. Compleet met schapen, varkens, kippen, konijnen… Het reservaat is het hele jaar geopend, je bent als bezoeker van harte welkom om een kijkje te nemen in de woning van Tekla (de laatste bewoner van de boerderij), bij de dieren en in de mooie winkel. De toegang is gratis.
Voor een bijzondere ervaring reserveer je het ontbijt bij Åsens By. Stap in de wereld van toen en vertraag. Je begint de dag vroeg in de morgen met een slow coffee. In het ochtendzonnetje op een bankje in de zon terwijl de natuur en de boerderijdieren om je heen langzaam ontwaken. Misschien knort je maag zachtjes, maar je mag eerst aan de slag om de knorrende beesten te verzorgen. De konijnen eten geven, eitjes rapen, de schapen voeren; je maakt een rondje op de boerderij. Na afloop staat er een prachtig gedekte tafel voor je klaar, in de sfeer van toen. Met servies van toen. Bij mooi weer buiten en op een koudere ochtend binnen in het huis van Tekla waar de houtkachel dan aangenaam brandt. Schuif aan en proef van boter, kaas, eieren en vlees vers van de boerderij. Zalig!
Åsens By – Åsen 1, Aneby
Tip 5. Eksjö, de houten stad
De stad Eksjö ligt centraal in het noorden van Småland en staat bekend om het goed bewaarde centrum. Hier staan de straten vol met authentieke houten huizen uit de jaren 1600-1900, in zachte kleuren. Wandel op je gemak door de historische stad, neem een kijkje bij de idyllische binnenplaatsen en laat je verrassen door de doorkijkjes. Een idylle!
Plan een bezoekje aan de hotspot van de stad: Lennarts Konditori. De bakker die voor de bewoners van de stad dienst doet als ontmoetingsplaats. Heel gezellig én lekker! Vitrines vol met kanelbullar, chokladbollar en kladdkaka. Hier leerden we dat de traditionele Zweedse fika bestaat uit 7 zoetigheden, te beginnen met een bunn, gevolgd door koekjes en als laatste Swedish Cake. Toegegeven, 7 stuks is een beetje veel, maar proeven van het lekkers hier is de moeite waard.
Midden in de stad ligt het Eksjö Stadshotell, een statig hotel met grandeur van lang vervlogen tijden. Van dezelfde eigenaar is Hotell Vaxblekaregården, gevestigd in een karakteristiek pand in het ‘houten hart van de stad’. Hoewel het hotel bij een eerste aanblik aan alle kanten lijkt te kraken en piepen, is dat tegelijkertijd ook de charme van het hotel. De kamers zijn comfortabel gerenoveerd.
Eksjö Stadshotell – Stora Torget 9, Eksjö
Tip 6. Wandelen door de kloof van Skurugata
Op zo’n 15 kilometer van de stad Eksjö ligt een bijzonder natuurverschijnsel: de kloof van Skurugata. Hou je van een avontuurlijke wandeling, dan ben je hier op het juiste adres. De wandeling is niet lang, slechts 4 kilometer, maar wel inspannend. Goed schoeisel is een must!
De kloof van Skurugata is 800 meter lang en op sommige stukken maar 7 meter breed. De rotswanden naast je zijn soms wel 35 meter hoog. Start je wandeling vanaf de parkeerplaats door eerst naar het uitzichtpunt te lopen bij Skuruhatt. Kilometers bos strekt zich voor je uit. Daal af naar de kloof via de blauwe route en een spectaculair landschap opent zich voor je. Het klimmen en klauteren kan beginnen. De kloof is gevuld met grote rotsblokken waarlangs een pad zich een weg naar boven baant. Langzaam klim je en daal je en klim je en daal je naar het einde van de kloof. Adembenemend mooi!
Eventueel is er halverwege een ‘escape’, een trap naar boven die je bovenlangs de kloof terug naar de parkeerplaats leidt.
Tip 7. Bonustip: fietsen door het land van Pippi Langkous
Zeg Småland en je zegt Pippi Langkous. Of eigenlijk Astrid Lindgren, de ‘schepper’ van een aantal legendarische televisie figuren waarvan Pippi voor ons in Nederland de bekendste is. Haar uitspraak: ‘ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan’ is favoriet. Rondom Mariannelund kun je een fietstocht maken langs het cultureel erfgoed gebruikt in de verhalen en series van Astrid Lindgren. De route start bij het filmmuseum Filmbyn (het filmdorp) en brengt je langs verschillende filmlocaties. Maak je route op maat en zo lang als je zelf wilt, van 15-70 kilometer. Neem een picknick mee voor onderweg en stop op de mooiste plekjes.
Meer weten over het noorden van Småland?
Ga je toeren langs de hoogtepunten in het noorden van Småland of geef je er de voorkeur aan willekeurig ergens links of rechts af te slaan? In beide gevallen: neem de tijd! Elke keer ontdek je weer iets nieuws. Een leuk fika adres verstopt in het groen, een rommelmarktje (loppis) langs de kant van de weg, een landwinkel met de lekkerste streekproducten, een meertje met een steiger waar je even wilt stoppen…. Er is zoveel moois en leuks! Mijn artikel over het noorden van Småland is allesbehalve volledig, maar neemt je wel mee langs een paar plekken die je gezien moet hebben. Laat je daarnaast vooral verrassen door toevallige ontdekkingen, de indrukwekkende natuur en idyllische Zweedse gehuchtjes weg van de gebaande paden.
Zoals je al leest, is een auto onmisbaar voor je rondreis door Småland. Ga je met eigen auto vanuit Nederland, dan gaat de makkelijkste en snelste route via Puttgarden-Rødby met de ferry van Scandlines (duurzaam, flexibel en snel).
Overnachten:
Los van de bijzondere accommodatie vermeld bij de bezochte steden, heb ik nog een paar aanvullende tips voor je:
- Vind je het prettig om een vaste uitvalsbasis te hebben van waaruit je de omgeving verkent? Vakantiehuis Sveaborg ligt centraal in het noorden van Småland. Het karakteristieke Zweedse houten huis ligt op een rustige plek in de bossen, heeft een ruime tuin en is sfeervol ingericht door de eigenaresse van Hej Living. Een plaatje! Met plek voor 6 personen (en honden welkom) is dit huis ook een heerlijk gezinshuis.
- Diep verstopt in de bossen ten zuiden van Eksjö en Mariannelund ligt een wel heel bijzonder plekje: het Trakt Forest Hotel. Een natuurhotel met luxe boomsuites. Alles draait hier om de natuurbeleving. Na aankomst in het Skogscafé wandel je op je gemak naar jouw suite op palen, verstopt in het bos. De suites zijn duurzaam gebouwd en bieden je de optimale natuurbeleving door de enorme ramen. Alsof je in een leven schilderij slaapt.
Meer zien van Småland? Combineer het noorden
Bekijk alle tips op Bijzonder Plekje voor een vakantie in Småland
of bezoek de website van Visit Småland.
